Sedat Gül

Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Çalışması: 10 Şart (2025 Güncel Rehber) Not: Bu düzenleme, “belirli ülkelerin vatandaşları Türkiye’de izinsiz çalışabilir” anlamına gelmez. Kapsam yalnızca Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilecek “Türk soylu topluluklar” ve aşağıdaki tüm şartları sağlayan kişiler içindir. 10 Ekim 2025 tarihli Resmî Gazete (Sayı: 33043) ile “Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu veya Özel Kurum, Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine Dair Kanunun Uygulanması Hakkındaki Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” yayımlandı (Karar Sayısı: 10476). Değişiklik; “Türk soyluluğun tespiti” usulünü tanımlıyor ve Türk soylu yabancıların belirli koşullar birlikte sağlandığında çalışabilmesine izin verilebileceğini düzenliyor. Ne Değişti? Kısa Özet Türk soyluluğun tespiti: Hangi toplulukların bu kapsamda “Türk soylu yabancı” sayılacağı Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek (yeni md. 2/A). Şartlar tek tek sayıldı: Yönetmeliğin 3. maddesi baştan yazılarak 10 koşulun birlikte sağlanması arandı. Aksi hâlde izin verilmiyor. Yürürlük: Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. Kimler Kapsamda? Yönetmelik, “Türk soylu hangi toplulukların … Türk soylu yabancı olarak belirleneceğine” ilişkin hususların Cumhurbaşkanı kararı ile tespit edileceğini düzenler (md. 2/A). Bu nedenle kapsama girip girmediğinizi, yayımlanacak karar ve bu kararın aradığı belgelere göre ispat etmek gerekir. Çalışma İzni Verilebilmesi İçin Aranan 10 Şart (Tamamı Birlikte) Aşağıdaki koşulların hepsinin birlikte gerçekleşmesi şarttır (md. 3). Her bir maddeyi pratik bir örnekle sadeleştirdik: İkamet izni: İçişleri tarafından düzenlenmiş geçerli ikamet izniniz olmalı.Örnek: Kısa dönem ikamet kartını alan bir başvuru sahibi, diğer şartları da sağlayarak süreci başlatabilir. Özel kanuni nitelikler: Mesleğiniz için özel kanunlarda aranan nitelikleri, Türk makamlarının verdiği resmî belgelerle kanıtlamalısınız.Örnek: Hekimlik için Sağlık Bakanlığı mevzuatı uyarınca aranan şartları belgelemek. Diploma denklikleri: Yurt dışı diplomanızın/fakülte mezuniyetinizin denklik onayı ilgili kurumlardan alınmış olmalı.Örnek: Elektrik mühendisliği diploması için YÖK/ilgili kurum denklik belgesi. Güvenlik yönünden sakınca olmaması: Mesleği icranız açısından herhangi bir güvenlik sakıncası bulunmamalı.Örnek: Güvenlik taramasında olumsuz kayıt çıkmaması. Yabancılar kütüğü kaydı: Yabancılar için açılacak özel kütüklerde nüfus kaydı tesis ettirildiğini belgelemeniz gerekir.Örnek: İkamet sonrası yabancılar kütüğünde kaydınızın oluştuğunu gösteren belge. Meslek kuruluşu üyeliği (zorunluysa): İlgili meslekte oda/kuruluş üyeliği şartı varsa, üyelik belgelenecek.Örnek: Diş hekimlerinin ilgili odaya kayıt yaptırması. Ustalık/kalfalık vb. belgelerin denklikleri: Zanaat türü ustalık/kalfalık/denk belgeler yabancı ülkeden ise, Türkiye’de denkliğinin verilmiş olması gerekir.Örnek: Ustalık belgesinin MEB/ilgili kurum tarafından denklik onayı. Türk soylu topluluktan olmak: Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen Türk soylu topluluktan olunmalı.Örnek: İlgili kararda sayılan topluluktan olduğunuzu, kararın öngördüğü usulle belgelemeniz. Ülkesinde mesleğini icra edememe + Türkiye’de yaşama zorunluluğu: Vatandaşı olduğunuz ülkede elinizde olmayan sebeplerle meslek/sanat icra edilemiyor olmalı ve çeşitli nedenlerle Türkiye’de hayatınızı sürdürmek zorunda olmalısınız.Örnek: Ülkesindeki çatışmalar nedeniyle mesleğini icra edemeyen ve Türkiye’de yaşamını sürdüren kişi. Ülkesinin kahir ekseriyetinden farklı etnik-kültürel kimlik: Vatandaşı olduğunuz ülkenin çoğunluğundan farklı bir etnik ve kültürel kimliğe sahip olmak.Örnek: Ülkesinde azınlık konumundaki Türk soylu bir topluluğa mensup olmak. Önemli: Yönetmelik açıkça “bu hususların birlikte gerçekleşmesi şarttır” der. Tek başına ikamet ya da denklik yeterli değildir.   “İzinsiz Çalışma” Değil, Koşullu İzin Düzenlemenin lafzı; Türk vatandaşlarına veya vatandaşlık şartına bağlı meslek/işlerde, şartlar birlikte gerçekleşirse çalışmaya izin verilebileceğini söyler. Topluca ve otomatik bir “izinsiz çalışma” hakkı tanınmamıştır. Bu düzenleme kapsamına girmeyen yabancılar, Türkiye’de çalışma izni başvurusu, şartlar ve süreç hakkında ayrıntıları Yabancıların Çalışma İzni rehberimizde bulabilir. Başvuru Yol Haritası İkamet durumunuzu kontrol edin (geçerli ikamet izni) Mesleğiniz için özel kanuni nitelikleri ve denklik gerekliliklerini tamamlayın. Yabancılar kütüğü kaydınızı ve gerekiyorsa meslek kuruluşu üyeliğinizi belgeleyin. Türk soylu topluluk tespitine ilişkin (yayımlanacak) Cumhurbaşkanı kararındaki şartları karşılayın. Güvenlik sakıncası bulunmadığını gösteren süreçleri tamamlayın; ardından ilgili kurum nezdinde izin başvurusuna geçin.   Sonuç Düzenleme, “Türk soylu yabancı” statüsündeki kişilerin Türkiye’de bazı meslek ve işlerde çalışabilmesini mümkün kılıyor; ancak bu genel bir muafiyet değil, koşullu bir izin sistemidir. Süreç, Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilecek topluluk ve yukarıdaki 10 şartın tamamının sağlanmasına bağlıdır.   LGA Hukuk Bürosu olarak, müvekkilinizin/kurumunuzun durumu için belge kontrol listesi, denklik ve başvuru stratejisi ile meslek bazlı uyum planı hazırlıyoruz. Detaylar için iletişime geçebilirsiniz.   Sıkça sorulan Sorular 1) Hangi ülkeler kapsama giriyor?Yönetmelik, “ülke” saymıyor; Türk soylu topluluk esas alınır ve bu topluluklar Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenir. 2) Liste yayımlandı mı?Yönetmelik usulü koyar: Topluluklar kararla tespit edilir. Liste ve belge usulü, ilgili karar yayımlandığında netleşir. 3) Hangi mesleklerde uygulanır?Kanunlarda Türk vatandaşlarına özgü olan ya da “Türk vatandaşı olma şartı” aranan meslek, sanat ve işler için, yukarıdaki 10 şartla izin verilebilir. 4) Yabancı diploma/ustalık belgeleri nasıl kullanılır?Diplomalar ve ustalık/kalfalık gibi belgeler için Türkiye’de denklik alınması zorunludur (md. 3/3 ve 3/7). 5) Meslek odası kaydı zorunlu mu?Mesleğe göre değişir. Mevzuat o meslek için oda/kuruluş kaydı şart koşuyorsa, üyelik belgelenecektir (md. 3/6). 6) Ne zaman yürürlüğe girdi?Yayımlandığı 10.10.2025 tarihinde yürürlüğe girdi.     İlgili içerik: Yabancıların Türkiye’de Çalışma İzni – Güncel Rehber